Medically Reviewed By Experts Panel
പ്രസവാനന്തര കാലഘട്ടം നാലാമത്തെ ത്രിമാസമായും അറിയപ്പെടുന്നു.പ്രസവത്തിൽ നിന്ന് സുഖം പ്രാപിക്കുകയും നവജാതശിശുവിൻറെ പരിചരണവുമായി പൊരുത്തപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്ന അമ്മമാർക്ക് ഇത് കാര്യമായ ശാരീരിക മാറ്റങ്ങളുടെ സമയമാണ്. ഈ മാറ്റങ്ങൾ ഓരോ വ്യക്തിക്കും വ്യത്യാസപ്പെടാം, എന്നാൽ ചില പൊതുവായ ശാരീരിക മാറ്റങ്ങളിൽ ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു –
ഗർഭാശയ സങ്കോചം – പ്രസവാനന്തര കാലഘട്ടത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട ശാരീരിക മാറ്റങ്ങളിലൊന്നാണ് ഇൻവോല്യൂഷൻ പ്രക്രിയ. ഇത് ഗർഭപാത്രം ഗർഭധാരണത്തിനു മുമ്പുള്ള വലുപ്പത്തിലേക്ക് ചുരുങ്ങുന്നതാണ്. ഈ പ്രക്രിയയ്ക്ക് സാധാരണയായി ആറാഴ്‌ച എടുക്കും.ഈ സമയത്ത് ഗർഭാവസ്ഥയിൽ അടിഞ്ഞുകൂടിയ ആവരണം ഗർഭപാത്രം ചൊരിയുന്നതിനാൽ ഒരു സ്ത്രീക്ക് മലബന്ധവും രക്തസ്രാവവും അനുഭവപ്പെടാം. മുലയൂട്ടൽ ഇൻവോല്യൂഷനെയും ബാധിക്കും. കാരണം ഗർഭപാത്രം ചുരുങ്ങാൻ കാരണമാകുന്ന ഓക്സിടോസിൻ എന്ന ഹോർമോണിന്റെ പ്രകാശനത്തെ ഇത് ഉത്തേജിപ്പിക്കുന്നു.
യോനിയിൽ നിന്നുള്ള ഡിസ്ചാർജ് – പ്രസവശേഷം നിങ്ങൾക്ക് യോനിയിൽ ഉണ്ടാകുന്ന യോനി ഡിസ്ചാർജ് ആണ് ”ലോച്ചിയ”. ആർത്തവ സ്രവങ്ങൾ പോലെ പഴകിയതും ചീഞ്ഞതുമായ ഒരു ദുർഗന്ധം ഇതിനുമുണ്ട്. പ്രസവശേഷം ആദ്യത്തെ 3 ദിവസങ്ങളിൽ ലോച്ചിയ കടും ചുവപ്പ് നിറമായിരിക്കും. പ്ലമിനെക്കാൾ വലുതല്ലാത്ത ചെറിയ രക്തം കട്ടപിടിക്കുന്നത് സാധാരണമാണ്. പ്രസവശേഷം നാലാം ദിവസം മുതൽ പത്താം ദിവസം വരെ ലോച്ചിയ കൂടുതൽ വെള്ളവും, പിങ്ക് കലർന്ന തവിട്ട് നിറവും ആയിരിക്കും.
മുലയൂട്ടൽ – മുലയൂട്ടൽ സ്തനങ്ങൾ ഞെരുക്കത്തിനും കാരണമാകും.പാലുൽപാദനം വർദ്ധിക്കുന്നതിനാൽ സ്തനങ്ങൾ വീർക്കുന്നതും വേദനിക്കുന്നതുമായ അവസ്ഥയാണ് ഇത്. ഇത് അമ്മമാർക്ക് അസ്വാസ്ഥ്യമുണ്ടാക്കാം. കൂടാതെ ഫ്ലൂ പോലുള്ള ലക്ഷണങ്ങൾക്ക് കാരണമായേക്കാവുന്നതും വൈദ്യചികിത്സ ആവശ്യമായതുമായ മാസ്റ്റിറ്റിസ് എന്ന സ്തന അണുബാധയ്ക്ക് പോലും ഇത് കാരണമാകും.
ക്ഷീണം – പ്രസവാനന്തര കാലഘട്ടത്തിലെ മറ്റൊരു സാധാരണ ശാരീരിക മാറ്റം ക്ഷീണമാണ്. കാരണം നവജാതശിശുവിനെ പരിപാലിക്കുന്നത് ശാരീരികമായും വൈകാരികമായും ക്ഷീണമേറിയ അവസ്ഥയാണ്. പല അമ്മമാർക്കും പതിവായി ഭക്ഷണം നൽകുന്നതും രാത്രി മുഴുവൻ കുഞ്ഞിനെ പരിപാലിക്കുന്നതും കാരണം ഉറക്കക്കുറവ് അനുഭവപ്പെടുന്നു.
വർദ്ധിച്ച വിയർപ്പ് – ഡെലിവറി കഴിഞ്ഞ് നിങ്ങളുടെ ശരീരം പുതിയ ഹോർമോണുകളുടെ അളവ് ക്രമീകരിക്കുന്നതിനാൽ വിയർപ്പ് വർദ്ധിക്കുന്നത് സാധാരണമാണ്,പ്രത്യേകിച്ച് രാത്രിയിൽ. കുളിച്ചും, വസ്ത്രം മാറ്റിയും, കിടക്കയുടെ ലിനൻ മാറ്റിയും സ്വയം പരിരക്ഷിക്കുക. കൂടാതെ, ഈ സമയത്ത് നിങ്ങളുടെ ദാഹം ശമിപ്പിക്കാൻ ദ്രാവകം വർദ്ധിപ്പിക്കുക.
അജിതേന്ദ്രിയത്വം – പ്രസവസമയത്ത് നിങ്ങളുടെ പേശികൾ വലിഞ്ഞുനീളുന്നത് താൽക്കാലിക മൂത്രത്തിന്റെ നഷ്ടത്തിനും മലവിസർജ്ജന നിയന്ത്രണ നഷ്ടത്തിനും കാരണമാകും. നിങ്ങൾ ചിരിക്കുമ്പോഴോ ചുമയ്ക്കുമ്പോഴോ ആയാസപ്പെടുമ്പോഴോ മൂത്രശങ്ക കൂടുതലായി സംഭവിക്കാം. മൂത്രാശയ അജിതേന്ദ്രിയത്വം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന് നിങ്ങളുടെ കെഗൽ വ്യായാമങ്ങൾ (പെൽവിക് ഫ്ലോർ വ്യായാമങ്ങൾ) പരിശീലിക്കുക. ഡെലിവറി കഴിഞ്ഞ് ഏതാനും ആഴ്ചകൾക്കുശേഷം ഇത് മെച്ചപ്പെടും. പ്രസവത്തിനു ശേഷവും മാസങ്ങൾ ഇത് നീണ്ടുനിൽക്കുന്നുണ്ടെങ്കിൽ ഡോക്ടറെ കാണുക.
ആർത്തവം –നിങ്ങൾ മുലയൂട്ടുകയാണെങ്കിൽ നിങ്ങളുടെ കുഞ്ഞ് മുലകുടി മാറുന്നത് വരെ നിങ്ങൾക്ക് ആർത്തവം ഉണ്ടായിരിക്കില്ല. മുലയൂട്ടുന്ന സമയത്ത് നിങ്ങൾക്ക് ആർത്തവം ലഭിച്ചില്ലെങ്കിലും നിങ്ങൾക്ക് ഇപ്പോഴും ഗർഭിണിയാകാൻ കഴിയുമെന്ന കാര്യം ശ്രദ്ധിക്കുക. നിങ്ങൾ കുഞ്ഞിന് കുപ്പിപ്പാൽ ആണ് കൊടുക്കുന്നത് എങ്കിൽ, സാധാരണയായി പ്രസവിച്ച് 6 മുതൽ 12 ആഴ്ച വരെ നിങ്ങൾക്ക് ആർത്തവമുണ്ടാകും. പ്രസവത്തിനു ശേഷമുള്ള ആദ്യത്തെ കുറച്ച് കാലഘട്ടങ്ങൾ ഇത് ക്രമരഹിതമായിരിക്കാം. ഡെലിവറി കഴിഞ്ഞ് രണ്ടാഴ്ചയ്ക്കും 12 ആഴ്ചയ്ക്കും ഇടയിൽ എപ്പോൾ വേണമെങ്കിലും നിങ്ങളുടെ ആദ്യ ആർത്തവം വരാം. മിക്ക സ്ത്രീകളിലും ഇത് ആറ് മുതൽ 12 ആഴ്ചകൾക്കിടയിലാണ് സംഭവിക്കുന്നത്. നിങ്ങൾ മുലയൂട്ടൽ തുടരുകയാണെങ്കിൽ നിങ്ങളുടെ കുഞ്ഞിന് കട്ടിയുള്ള ഭക്ഷണവും മറ്റ് പാലും നൽകുന്നത് വരെ നിങ്ങളുടെ ആർത്തവം വൈകും.
പ്രസവശേഷം പല അസ്വസ്ഥതകളും ശരീരത്തിലെ മാറ്റങ്ങളും സാധാരണമാണ്. ഈ സമയത്ത് ശാരീരിക വീണ്ടെടുക്കലും വൈകാരിക ക്ഷേമവും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന് സ്വയം പരിചരണത്തിന് മുൻഗണന നൽകുകയും കുടുംബാംഗങ്ങൾ, സുഹൃത്തുക്കൾ, ആരോഗ്യ പരിരക്ഷാ ദാതാക്കൾ എന്നിവരിൽ നിന്ന് പിന്തുണ തേടുകയും ചെയ്യേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണ്. ശരിയായ പരിചരണവും ശ്രദ്ധയും ഉണ്ടെങ്കിൽ, പ്രസവാനന്തര വീണ്ടെടുക്കലുമായി ബന്ധപ്പെട്ട മിക്ക ശാരീരിക മാറ്റങ്ങളും ഏതാനും ആഴ്ചകൾ അല്ലെങ്കിൽ മാസങ്ങൾക്കുള്ളിൽ പരിഹരിക്കപ്പെടും.
